Mało który rodzic zdaje sobie sprawę z tego, jak wielkie znaczenie dla rozwoju małego dziecka mają zęby. Często niedoświadczeni rodzice zupełnie ignorują pierwsze problemy z mleczakami i pojawiającymi się zębami stałymi, ponieważ uważają, że na ich naprawę będzie jeszcze czas. Takie postępowanie może jednak spowodować znaczne zaburzenie rozwoju dziecka w zakresie mowy. Największym kłopotem jest nieprawidłowy zgryz, który zaburza właściwe układanie się języka i upośledza umiejętność prawidłowego wypowiadania głosek.
Znaczenie zgryzu
Każdy człowiek ma od 28 do 32 zębów, które wykorzystywane są do rozdrabniania pokarmu. Wśród nich wyróżnić można siekacze, kły, przedtrzonowce i trzonowce. Tworzą one w jamie ustnej zgryz, czyli odpowiednie ustawienie względem siebie w górnej i dolnej linii zębowej. Z prawidłowym zgryzem ma się do czynienia wtedy, gdy pierwsze dolne zęby trzonowe stykają się ze swoimi górnymi sąsiadami, lecz są jednocześnie względem nich nieco wysunięte do przodu.
Wydawać by się mogło, że wada zgryzu, czyli zaburzenie prawidłowej pozycji zębów w jamie ustnej, ma przełożenie jedynie na nieestetyczny wygląd. Często rodzice uważają, że dzieci z tego wyrosną lub naprawi się im zgryz później, gdy możliwe będzie założenie stałego aparatu na zęby. Jest to jednak ogromny błąd, który skutkować będzie zaburzeniem nauki mówienia. Z tego też powodu nie można ignorować tego problemu, lecz najlepiej od razu udać się do stomatologa na konsultację.
Przyczyny nieprawidłowego zgryzu u dzieci
Nieprawidłowy zgryz u dziecka może mieć negatywny wpływ na rozwój mowy, ale też prawidłowe ukształtowanie szczęki i całej twarzy. Nic więc dziwnego, że często rodzice zastanawiają się, jaki jest tak właściwie powód złego ustawienia zębów u ich dziecka. Słysząc o tak poważnych konsekwencjach, szukają informacji, czy można temu jakoś przeciwdziałać.
Przede wszystkim każdy rodzic musi wiedzieć, że zęby nie wyrastają w złej pozycji same z siebie, lecz musi być tego jakaś konkretna przyczyna. Często źródła wady zgryzu powinno się szukać jeszcze przed narodzinami dziecka. Odpowiedzialne za to mogą być:
- przyjmowane przez matkę leki,
- przebyte w pierwszym trymestrze ciąży choroby takie jak różyczka, odra lub świnka,
- niedobory witamin,
- problemy hormonalne.
Co ciekawe, wada zgryzu u dziecka może być wywołana nieprawidłową opieką nad dzieckiem. Liczne błędy i niewłaściwe zachowania mogą sprawić, że w jamie ustnej zachodzić będą nieodpowiednie zjawiska. Do powstawania wad zgryz u dziecka przyczynić się może:
- długotrwałe stosowanie smoczka lub ssanie palca,
- zbyt długie podawanie dziecku półpłynnych zamiast stałych pokarmów,
- oddychanie przez nos,
- niewłaściwa pozycja dziecka podczas karmienia piersią.
Jak wady zgryzu wpływają na rozwój mowy?
Bez względu na to, co konkretnie będzie przyczyną pojawienia się u malucha nieprawidłowego zgryzu, z całą pewnością przełoży się to na zaburzenia rozwoju mowy. Zaburzenie rozwoju jamy ustnej wpłynie przede wszystkim na niepoprawną pracę języka podczas mówienia, co rzecz jasna przełoży się na problemy z nauką wypowiadania zgłosek. Dziecko będzie miało duże kłopoty z ich prawidłowym wypowiadaniem, czyli nadawaniem im właściwego brzmienia.
Czy można zapobiec powstaniu wad zgryzu u dziecka?
Istnieje szereg działań, które rodzice mogą wprowadzić w życie, jeśli zechcą zapobiec wadom zgryzu u dzieci. Szczególnie ważna jest tu obserwacja i reagowanie na wszelkie zaburzenia. Przykładowo wspomnieć trzeba o dbaniu o właściwe napięcie mięśni jamy ustnej – jeśli rodzice zauważą, że dziecko ma tendencję do otwierania buzi podczas zabawy, nauki lub nawet snu, powinni udać się z malcem do logopedy i laryngologa. Wizyta u tych specjalistów zalecana jest także w sytuacji, gdy dziecko będzie miało nawyk oddychania przez usta. Niezwykle ważne jest, aby rodzice dbali o to, żeby dziecko nie przygryzały warg oraz nie ssało długopisów lub ołówków. Wspomnieć tu trzeba także o tym, żeby nie wyrywać dzieciom zębów mlecznych. Ich przedwczesne usunięcie może doprowadzić do nieprawidłowego zgryzu. Oczywiście zdarzają się takie sytuacje, kiedy usunięcie zęba mlecznego jest koniecznością.
Leczenie wad zgryzu
Z całą pewnością wszyscy rodzice zastanawiają się nad tym, czy wada zgryzu powodująca problemy z prawidłowym rozwojem mowy może być skutecznie naprawiona. Pamiętać muszą, że leczenie zacząć można w każdym wieku, lecz najlepiej poczekać do chwili, gdy dziecko będzie już miał stałe siekacze oraz szóstki. Umożliwi to założenie dziecku podstawowego aparatu ortodontycznego, który będzie w stanie przemieścić zęby i ustawić je w prawidłowej pozycji. Rzecz jasna wyraźnie wpłynie to na prawidłowy rozwój mowy u dziecka i umiejętność właściwego wymawiania wszystkich głosek.